Glutensiz Beslenme Nedir ve Kimler için Uygundur?

Glutensiz beslenme, gluten içeren besinlerin beslenme düzeninden tamamen çıkartılmasını ifade eder. Bu beslenme düzeni çölyak hastalığı ve gluten duyarlılığı bulunan kişiler için bir tedavi biçimi olarak tavsiye edilir. Glutensiz beslenmenin uygulanmasındaki amaç, hastalığın var olan belirtilerini kontrol altına almak ve hastaların yaşam kalitelerini artırmaktır. Yani glutensiz beslenme diyeti zayıflama amacıyla değil, tedavi amacıyla uygulanmaktadır.

Çölyak hastalığı veya gluten duyarlılığı olmayan bireylerin beslenme düzeninden gluteni çıkarmalarının kanıtlanmış bir faydası yoktur. Gluten içeren besinler, B grubu vitaminlerinden ve posadan yana zengin oldukları için gerçekten gerekmediği sürece glutensiz beslenmek önerilmemektedir.

Çölyak hastaları ve gluten duyarlılığı bulunanlar dışında, irritable bağırsak sendromu ya da diğer adıyla huzursuz bağırsak sendromu olan hastaların da bir bölümünün glutensiz diyete yanıt verdikleri bilinmektedir. Bunun haricinde, gluten ataksisi ve buğday alerjisinde de glutensiz diyet yapılması gerekir. İlaveten, bazı otoimmün hastalıklarda glutensiz diyetin faydalı olabileceğine dair zayıf da olsa kanıtlar mevcuttur.

Glutensiz Diyet Nasıl Yapılır?

Gluteni tamamen hayatınızdan çıkarmak sandığınız kadar zor değil. Ancak bunun için sağlıklı ve düzenli bir beslenme planı oluşturmanız gerekiyor. Vitamin ve minerallerce zengin, bol lifli, doğal, besleyici sebze ve meyveler; bitkisel protein kaynakları olan kuru baklagiller; tavuk, balık ve et çeşitleri; yumurta, peynir, süt ve yoğurt gibi besleyici hayvansal gıdalar, glutensiz beslenme modelinizin yapı taşlarını oluşturmalı.

Pek çok kişi için işin ana öğün kısmı kolay atlatılabilir olsa da çay kahve saatlerine eşlik eden hamur işi lezzetlere karşı koymak biraz daha zorlayıcı olabiliyor. Ancak paketli glutensiz yiyeceklere ulaşmak eskisi kadar zor değil. Eti Pronot’un sizlere sunduğu glutensiz kurabiye ve kek çeşitlerini çay keyfinize dahil edebilirsiniz. Ayrıca glutensiz un çeşitlerine yönelerek birbirinden farklı, lezzetli tarifler deneyerek de mutfağınızı zenginleştirmek elinizde.

Glutensiz Diyetin Püf Noktaları

Dr. Deniz Duman’ın uzman görüşüne göre, gluten hassasiyeti ya da çölyak hastalığı belirtilerinden şüphe duyuyorsanız paketli gıdaların hemen hepsinin içeriğinde yer alan glutenden uzak durmak için, işe satın aldığınız paketli gıdaların içeriklerini okumakla başlamalısınız. Kendinize alternatif bir beslenme planı oluşturmalı, kısa süreli diyet listelerini takip etmekten ziyade, sağlıklı beslenmeyi alışkanlık haline getirmelisiniz. Elbette bu süreçte çok sevdiğiniz hamur işlerinden uzak kalmak zorunda değilsiniz. Marketlerdeki glutensiz ürünleri sofranıza dahil edebilir, glutensiz un, glutensiz ekmek gibi gıdaları tüketebilirsiniz.

Glutensiz Diyette Nelere Dikkat Edilmelidir?

Glutensiz beslenme diyeti yaparken yetersiz lif alımından kaynaklı bağırsak sorunları yaşamamak adına, lif açısından zengin meyve ve sebze tüketimine oldukça önem göstermeniz gerekmektedir. Protein, vitamin ve mineral içeriği yüksek olan sebzeleri; yemeklerin, salataların veya sandviçlerin içerisine ekleyerek glutensiz beslenme sebebiyle alamadığınız bazı besin öğelerini telafi edebilirsiniz.

Glutensiz beslenirken mutfağınızda da birtakım önlemler almanız gerekmektedir. Un ve pasta mamulleri (kabartma tozu, maya, susam, haşhaş, vs.) gibi gluten içermeyen gıda maddeleri daima çok iyi paketlenmiş olmalı ve gluten içerikli gıda maddelerinden ayrı olarak üst raflarda muhafaza edilmelidir. Yemek pişirmeye başlamadan önce mutfak tezgâhlarının, mutfak aletlerinin, fırının, fırın tepsilerinin, çırpma telinin, yemek kaşıklarının güzelce temizlenmesi gerekir. Böylece glutensiz diyet uygulayan kişiler için potansiyel bir çapraz bulaşma tehlikesini önleyebilirsiniz. Havadaki un, partikül bulaşmış mutfak araç ve gereçlerinin kullanılması ve yetersiz temizlik glutensiz ürünlerin çapraz bulaşmasının başlıca nedenleridir.

Glutensiz Diyette Kaçınılması Gereken Gıdalar

• Glutensiz diyetlerinizde, gluten içeren etiketli ürünlerden, buğday, arpa ve çavdar unları içeren ekmeklerden uzak durmalısınız
• Sosis, salam, hazır çorbalar gibi gıdalar, içerisinde inceltici ve yağ tutucu olarak gluten içerdikleri için bu besinleri de tüketmekten kaçınmalısınız.
• Bunlar dışında malt, malt aroması içeren biralar da glutensiz beslenirken tüketmemeniz gereken içeceklerdir.

Glutensiz Diyette Öğün ve Detoks Örnekleri

Glutensiz diyetinizde sofranızda olması gereken bazı ürünleri göz önüne alarak sizler için örnek bir diyet listesi hazırladık. Lif bakımından zengin meyve ve sebzeler ile siz de öğünlerinizi daha farklı planlayabilirsiniz.

• Sabah: Peynirli omlet + 1 dilim glutensiz ekmek
• Öğlen: Mercimek Çorbası + Mısır ekmeği + Yoğurt
• Ara Öğün: 1 Porsiyon meyve + 2 adet Ceviz içi + Yeşil çay
• Akşam: Haşlanmış tavuk + Sebzeli Kinoa salatası

Glutensiz diyet yaparken B grubu vitaminlerden ve gerekli posalardan mahrum kaldığınız için bağırsak veya hazım sorunları yaşayabilirsiniz. Bu sorunları yaşamamak için uygun detoks tariflerini öğünlerinize ekleyebilirsiniz. Aşağıdaki detoks tarifini uygulayarak bağırsaklarınızın hızlı çalışmasını sağlayabilirsiniz:

Bunun için 1 adet yeşil elma, 1 adet salatalık, 4-5 dal maydanoz, 1 bardak demlenmiş beyaz çay, 1/2 çay kaşığı toz zencefil, 1 tatlı kaşığı limon suyunu karıştırıp içebilirsiniz.